Tenis

Bu yazıyı paylaş

 

Tenis, raket ve içi boş lastik bir topla oynanan bir kort oyunudur. Topu rakip yarı sahaya düşürerek puan kazanma esasına dayanan bir spordur.

Tenis, ortada gerili file (ağ) üzerinden topu geçirmek esastır. Tenis iki kişi ya da iki kişilik iki takım arasında oynanır.

Performas açısından dünyanın en zor 2. sporu olduğu söylenmektedir. Tenis için iyi bir eğitim almak gereklidir. Kendine özel kuralları vardır. Bir hayli de çoktur. Seyir zevki yüksektir.

Tenis Tarihi

Haçlıların Orta Asya'da tahta parçaları ve topla oynanan bu oyunu, 12. yüzyılda Avrupa'ya getirmesi ile başlayan macera günümüze kadar değişimler göstererek şekillenmiştir. Günümüzdeki şekliyle tenis bin yıl kadar önceye dayanır.

Orta çağlarda zengin İngiliz ve Fransız asilleri betondan yapılan dört duvar içerisinde ortadan file ile ayrılan alanlarda tenisin ilk versiyonlarından sayabileceğimiz bir oyunu el ile oynanıyordu ve zamanla oyun taktikleri kuvvete dayandığında top eli incitmeye başladı. Oyuncular ellerini sarmaya başladılar, fakat bu da yeterince koruma sağlamayınca tahtadan yapılmış raketler kullanılmaya başlandı.

İlk olarak 1800'lerde İngiltere'de oynanmaya başlayan tenis öncelikle İngilizce konuşulan ülkelerde yayılmıştır. Tenis bugün bir olimpiyat sporu olup, her seviyeden, her yaştan ve her ülkeden oyuncusu bulunmaktadır.

1874'te Binbaşı Walter Clapton Wingfield bu oyunda zengin olabilme fırsatları sezinledi ve "Sphairistike" ismiyle bu oyunun patentini aldı, daha sonraları bu isim "çim tenisi" haline dönüştü.
1872'de Binbaşı Harry Gem ve Augurio Pereira'nın Leamington Spa bölgesinde kurduğu kulüp ise tarihin ilk tenis kulübü olarak bilinir.

İlk profesyonel tenis 1926'da oynanmaya başladı.

Kadın ve erkeğin aynı anda oynayabildiği nadir oyunlardan biri olduğu için Çim Tenisi kısa sürede popüler oldu. Sadece çim üzerinde değil her türlü yüzeyde ve kapalı alanlarda oynandı. Bu yüzden 1970'lere kadar, oynandığı yüzey ne olursa olsun bu oyunun ismi Çim Tenisi olarak kaldı. İngiltere Tenis Federasyonu kendisine hala Çim Tenis Birliği demektedir.

Uluslarası Alanda ve Olimpiyatlarda Tenis

Uluslararası alanda tenisin en üst düzey yönetim organı olan Uluslararası Tenis Federasyonu, 1913 yılında 12 ulusal federasyonla ilk olarak Uluslararası Çim Tenis Federasyonu olarak kuruldu.

1924 yılında ILTF Tenis Kuralları resmi olarak kabul edilerek federasyonun uluslararası yetkisi resmen tanınmış oldu.

1977 yılında ise "çim" kelimesi kaldırılarak federasyonun adı Uluslararası Tenis Federasyonu(ITF) olarak belirlendi.

Federasyon merkezi 1998 yılında Londra'nın Roehampton bölgesine taşındı.

Tenis sporu, ilk olarak 1896 yılında düzenlenen ilk yaz olimpiyatlarında oynanmıştır. 1924 - 1968 yılları arasında olimpiyatlardan bazı anlaşmazlıklar tarafından çıkarıldı. 1968 ve 1984 olimpiyatlarında gösteri maçı niteliğinde oynandı. 1984 yılından itibaren de düzenlenen bütün yaz olimpiyatlarında bir madalya sporu olarak yer almaktadır.

Ülkemizde Tenis

Yurdumuzda tenis oyununu ilk defa İngilizler oynamışlardır.

İstanbul'da bulunan İngilizler aralarında 1900 yılında tertipledikleri, yurdumuzda yapılan en büyük tenis yarışması Türkiye birinciliğiyle Çelenç Kupası maçlarıdır. Bu kupayı kazanan ilk Türk tenisçisi Suat Subay'dır.

Tenis sporu ülkemizde Türkiye Tenis Federasyonu tarafından organize edilmektedir. Türkiye Tenis Federasyonu ilk olarak 1923 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı bünyesinde, Sportif Oyunlar Federasyonu bünyesinde faaliyetlerine başladı. Türkiye Tenis Federasyonu ise 1953'de kuruldu. 2004 yılında çıkan kanunla özerk olup, merkezi Ankara'da bulunmaktadır.

Türkiye Tenis Federasyonu bünyesinde 150'ye yakın federe kulüp bulundurmaktadır.
Kanun gereği Uluslararası Tenis Federasyonu (ITF), üyesi bulunulan Avrupa Tenis Birliği (TE), Dünya Kadınlar Tenis Birliği (WTA) ve Dünya Erkekler Tenis Birliğinin (ATP) kurallarına tabidir.

1930 yılında ilk tenis milli karşılaşmasını yapan Sedat Erkoğlu, Suat Subay ve Sirinya'dan oluşan takımımız Balkan Şampiyonu olmuştur.
1951-1965 yılları arasında aralıksız 14 yıl Türkiye Şampiyonu olan Nazmi Bari, kırılması güç bir rekor sahibi oldu.

1951, 1952 Beyrut, 1954 Selanik, 1957 Üsküp turnuvalarında ve 1974'te Balkan Şampiyonasında Türk tenis sporcuları başarılar elde etmişlerdir.

Türkiye tenisteki en büyük başarısını ise, 1980 yılında İzmir'de yapılan İslam Oyunları karşılaşmalarında aldı. 1989'da Romanya'da yapılan Balkan Şampiyonasında kadınlar çiftlerde üçüncü oldular.

Tenis Kortu

Tenis kortları dikdörtgen şekilde ve beton üzerine kaplanan çeşitli zeminler ile oluşturulur.
En çok kullanılan Tenis Kortu Türleri

• Toprak Kort
• Çim Kort
• Sert Kort
• Halı Saha Kortu
• Sentetik Kort

Tenis Kortu Özellikleri

Tenis Kortunun şekli bir dikdörtgendir. Boyu 23,7 m, genişliği 10,97 m'dir. Tekler müsabakası için genişlik 8,23 m'dir.

Kort 1-0,7 m yüksekliğindeki iki direğin üzerinden geçen çelik tel veya benzeri bir maddeden yapılmış kordona asılmış durumdaki fileyle ortadan ikiye ayrılır. File gergin olacaktır ve tamamen iki direğin arasını doldurur ve topun geçemeyeceği kadar sık dokunmuş olmalıdır. File yüksekliği 0,914 m'dir.

Fileyi tutan çelik telin üzerinden geçerek yere sabitlenen bir orta bant ile filenin yüksekliği ve gerginliği ayarlanır. Filenin üzerindeki çelik tel bir bant ile örtülüdür. File bantı ile orta bant beyazdır.

• Çelik tel veya kordonun çapı ve kalınlığı 0,8 cm'dir.
• Orta bantın genişliği maksimum 5 cm'dir.
• File bandının genişliği, çelik telin her iki yanından aşağı doğru minimum 5 cm maksimum 6,35 cm'dir.
• File direğinin eni 15 cm'dir.
• Tekler sopasının eni ve çapı 7,5 cm'den büyük olamaz.
• File direği ve tekler sopası fileyi tutan çelik telin 2,5 cm'den fazla olamaz.

Kortun sonundaki çizgilere arka çizgiler, kenarlarındaki çizgilere ise yan çizgiler denir. Tekler yan çizgileri arasında fileye paralel olarak 6,40 m uzunlukta çizilmiş iki çizgi vardır. Bunlara servis çizgileri denir.

Filenin her iki tarafında servis çizgileri ve file arasında kalan alan, servis orta çizgisi ile tam ortadan ikiye ayrılarak servis karesini oluşturur. Servis orta çizgisi, tekler yan çizgilerine paralel olarak çizilmiş ve tam ortalanmıştır.

Arka çizgiler 10 cm uzunluğunda bir işaretle ortadan ikiye ayrılmıştır. Bu işaret servis orta işareti olup kortun içine doğru ve yan çizgilere paralel olarak çizilmiştir. Servis orta çizgisi ve servis orta işareti 5 cm genişliktedir. Kortun diğer çizgilerinin eni 2,5 cm ile 5 cm arasında olabilir. Sadece arka çizgi kalınlığı 10 cm olacaktır. Korttaki bütün çizgilerin rengi kortun zemin rengi ile olmalı ve zıt renkte olacaktır.

Tenis Topu

ITF kurallarına uygun ve top kutularının üzerinde "ITF normlarına uygundur" damgasını taşıyacaklardır. Başka hiç bir top tenis müsabakalarında kullanılamaz. (ITF normları)

Tenis Raketi

ITF (International Tennis Federation) tenis oyun kurallarına uygun ve bu kuruluşun onay standardı damgasını üzerinde taşıyan araçtır. Her zaman her resmi müsabakada bu uygunluk aranır.
Raketin çerçevesi sapı dahil 73,7 cm'den uzun 31,7 cm'den geniş olamaz. Vuruş alanı 39,4 cm'den uzun, 29,2 cm'den geniş olamaz. ( ITF standardı)

Tenis Oyun Kuralları

Teniste Skor

a- Standart bir tenis oyununda skor, öncelikle servis atanın puanı söylenerek aşağıdaki gibi açıklanır.

• Puansız sıfır
• Puan 15
• Puan 30
• Puan 40
• Puan oyun

Eğer iki oyuncu / takım üçer puan kazanmışlarsa puanı kazanan oyuncu / takım "Avantaj" kazanmıştır. Eğer bir sonraki puanı da aynı oyuncu / takım kazanırsa oyunu da kazanmış olur. Beraberlik olursa, iki puan üst üste kazanan oyuncu / takım oyunu kazanır.

b- Tie-break oyunu

Tie-break oyununda puanlar 1, 2, 3 olarak devam eder. 7 Puan kazanan oyuncu / takım o oyunu ve seti kazanmış olur.

Servis atma sırası kimde ise Tie-break'e o başlar. Birinci servisi attıktan sonra, servis atma sırası rakibine (çiftler maçında servis atma sırası kimdeyse) geçer ve bu aşamadan sonra her atılan iki serviste bir, servis el değiştirir. Çiftler maçındaki servis atma sıralaması tie-break bitene kadar aynı kalır.
Tie-break oyununa servis atarak başlaması gereken oyuncu / takım sonraki setin ilk oyununa karşılayan olarak başlar.

Set Skoru

Set puanlamasında değişik yöntemler uygulanmaktadır. Bunlardan 2'si ana yöntemdir. "Avantaj Set" ve "Tie-Break Set". Hangisinin uygulanacağı turnuvadan önce ilan edilir. Eger tie-break set uygulanacağı ilan edilmişse final setinin de Tie- break set mi, yoksa avantaj set mi olacağı ilan edilmek zorundadır.

a- Avantaj Set: 6 oyun kazanan ilk oyuncu / takım seti kazanmış olur. Ancak 2 oyun farkla kazanmış olmalıdır. Bu 2 fark sağlanana kadar sete devam edilir.

b- Tie-Break Set: 6 oyun kazanan ilk oyuncu / takım seti kazanmış olur. Ancak yine burada da 2 oyun fark yapmak gereklidir. Bu fark sağlanana kadar oyun devam eder. Sonuç 6-6 olursa Tie-break set oynanır.

Teniste Maç Skoru

Maçlar 3 set, oyuncu / takım bu setlerden 2'sini kazanmak zorundadır. Maçlar 5 set, oyuncu / takım bu setlerden 3'ünü kazanmak zorundadır. Maçlar bu şekilde oynanmaktadırlar.

Servis atan ve karşılayan

Oyuncular / takımlar filenin ayrı tarafında dururlar. Servis atan topu oyuna sokarak ilk puanı başlatan oyuncudur. Servis karşılayan ise servis atan oyuncu tarafından oyuna sokulan topu karşılamaya hazır olan sporcudur.

Saha ve servis seçimi

Maçın ilk oyunu için saha, servis atan veya karşılayanın seçimi, ısınmaya başlamadan önce kura atışıyla belirlenir. Saha seçimi ve servis atma sıra önceliği tercihi yapılmış olur.

Saha değişimi

Her sette oyuncular 1, 3, 5 ve izleyen tek sayılı oyunların sonunda saha değiştirirler. Eğer set çift sayılı bir skorla bitmiş ise, yer değişimi bir sonraki setin ilk oyunundan sonra yapılır. Tie-break oyununda oyuncular her 6 puanda bir yer değiştirirler.

Topun oyunda olması

Hata veya Net çağrısı olmadıktan sonra, servis atışı yapılıp puan bitene (top ölene) kadar, topun oyunda olduğu kabul edilir.

Topun çizgiye değmesi

Kort, çizgilerin dışından sınırlandığı için, çizgiye değen her top içerde kabul edilir.

Topun demirbaşlara değmesi

• Eğer top doğru sahaya düştükten sonra, demirbaşlardan birine değerse, topa vuran oyuncu puanı kazanır.
• Eğer top doğru sahaya düşmeden önce demirbaşlara değerse topa vuran oyuncu o puanı kaybeder.

Servis atma sırası

• Her standart oyunun sonunda servis atan sonraki oyun için servis karşılayan, servis karşılayan da, sonraki oyun için servis atan durumuna geçer.
• Çiftler maçında, maça başlayacak takım kimin servis atacağına karar verir. Benzer şekilde ikinci takımda karar verir. İlk oyunda servis atan oyuncunun partneri, üçüncü oyunda, ikinci oyunda servis atan oyuncunun partneri de dördüncü oyunda servis atarlar. Bu değişim sırası set bitene kadar devam eder.

Çiftlerde servis karşılama sırası

İlk oyunda servis karşılayacak takım, ilk oyun başlamadan önce kimin servis karşılayacağına karar verir. Aynı şekilde ikinci takımda tercihini yapar. İlk puan için servisi karşılayan oyuncunun partneri ikinci puan için atılacak servisi karşılar. Bu değişim sırası oyun bitene kadar devam eder. Servis karşılandıktan sonra her oyuncu topa vurabilir.